همانطور که می دانید در چشمه اتصال تغییر شکل های برشی در اثر بار رفت و برگشتی زلزله رخ میدهد.
طبق مبحث دهم مقررات ملی ساختمان باید کنترل برش در چشمه
اتصال انجام شود و اگر جان ستون در ناحیه چشمه اتصال قادر به تحمل نیروی برشی موجود نباشد ، نیاز به ورق مضاعف جان پیدا می کند.
این مورد معمولا در ستون های باکس به راحتی جوابگو است ، چرا که ستون های باکس در واقع دو عدد جان دارند که نیروی برشی موجود را تحمل میکنند ، اما در ستون های آی شکل که فقط یک عدد جان نیروی برشی را باید تحمل کند ، در اغلب موارد برای تقویت جان ستون نیاز به ورق مضاعف جان داریم.
طبق تعادلی که در شکل زیر ترسیم شده ، Vrp (نیروی برشی موجود در چشمه اتصال) بدست می آید.
حال این مقدار نیروی برشی موجود باید با ظرفیت برشی جان ستون در ناحیه اتصال مقایسه شود و اگر جوابگو نبود نیاز به ورق مضاعف جان پیدا میکند.
برای محاسبه ظرفیت برشی چشمه اتصال آیین نامه دو حالت را معرفی میکند:
1- حالتی که چشمه اتصال در فایل ETABS مدل نشده باشد.
2- حالتی تغییر شکل های چشمه اتصال در فایل ETABS ، مدل شده و در تحلیل سازه در نظر گرفته شده باشد.
ظرفیت برشی چشمه اتصال همانطور که مشاهده میکنید ، به دلیل اندرکنش نیروی محوری ستون با ظرفیت برشی آن ، آیین نامه Pu را نیز در محاسبات دخیل کرده است .
در صورتی که جان ستون جوابگوی برش موجود نباشد ، باید با استفاده از ورق مضاعف جان از آن جواب گرفت. برای طراحی ورق مضاعف جان در رابطه ی ظرفیت برشی Rn به جای tw ، ضخامت جان ستون به علاوه ضخامت دو ورق چشمه اتصال را قرار داده ، در نتیجه ضخامت هر ورق در چشمه اتصال با توجه به نیروی برشی موجود در چشمه اتصال ، بدست می آید.
همچنین مقدار tz باید بزرگ تر مساوی 90/(dz+Wz) باشد. tz ضخامت حداقل ما بین ،ضخامت جان ستون و ضخامت هر ورق چشمه اتصال است. dz ارتفاع چشمه اتصال و Wz عرض چشمه اتصال میباشد.
نویسنده : مجتبی محب علیان
